Als je tegenwoordig in Google een stofzuiger, een koffieapparaat of een ander huishoudelijk apparaat zoekt, kan het zomaar zijn dat Amazon.nl met de laagste prijs naar voren komt. Er zijn geen omzetresultaten bekend maar het concern wint wel aan populariteit. Uit een recente populariteitsenquête blijken de Amerikanen op een vierde plek te komen, na Bol.com, Coolblue en het Chinese AliExpress. Is Amazons komst naar Nederland een goede zaak? Daar kun je vraagtekens bij zetten volgens onze duurzaamheidsanalisten, onze vrienden van Voor de Wereld van Morgen en zelfs volgens techsite Bright.
Stel dat Amazon een voetbalclub was
Je kunt de komst van Amazon naar Nederland vergelijken met de deelname van een nieuwe rijke superclub aan de hoogste Nederlandse voetbalcompetitie. Op het eerste gezicht lijkt FC Amazon een verrijking met grote sterren op het veld (en lage entreeprijzen). Maar wat gebeurt er als FC Amazon elk jaar met een straatlengte kampioen wordt? En de tegenstand steeds minder wordt en er uiteindelijk geen tegenstanders meer zijn?
Amazon draagt meerdere petten tegelijk
Amazon is tegenwoordig: 1) een klassieke webshop die producten inkoopt, levert en verkoopt, 2) een derde-partij-verkoper die zijn website ter beschikking stelt voor andere verkopers, 3) een advertentiebedrijf (door een prominente plaats op zijn zoekresultatenpagina aan de hoogste bieder te verkopen) 4) aanbieder van eigen producten onder namen als Amazon Basics (woon-, kantoor- en computeraccesoires), Amazon Essentials (kleding) en Amazon Elements (huishoudelijke producten).
Linksonder in de omzetafbeelding zie je dichtbij 12,5% (bijdrage aan de concernomzet) bovendien de naam Amazon Web Services (AWS) staan. Dit is een dochterbedrijf dat via internet bereikbare serverruimte verhuurt aan onder meer Netflix, de Britse overheid en ook aan de Volksbank - het moederbedrijf van ASN Bank - (daarover straks meer). Amazon startte met deze activiteit omdat het servers nodig had die konden meegroeien met de grootte van het bedrijf, servers om de data van klanten op te slaan. Inmiddels is AWS een geduchte concurrent van de Azure-clouddiensten van Microsoft.
Dit is de grote winstmotor: AWS
De enorme winstgevendheid van AWS is wat Amazon in staat stelt om met lage prijzen de concurrentie weg te ‘spelen’. Dankzij de winst van AWS kan Amazon de activiteiten in de andere divisie subsidiëren en de prijzen in zijn webshop kunstmatig laag houden.
Kan Amazon ongestoord verder groeien en meerdere petten tegelijk dragen? In de VS zijn er critici die de overheid oproepen om het bedrijf (op basis van anti-monopolie-regels) op te splitsen. Maar op korte termijn lijkt het er niet op dat dit gaat gebeuren. En in Europa? Daar wordt scherp gelet op machtsmisbruik door grote techbedrijven als Amazon. Zo kreeg Google in drie jaar tijd € 8 miljard aan boetes van Eurocommissaris Margrethe Vestager.
Krijgt Amazon een miljardenboete van Vestager?
In november 2020 beschuldigde dezelfde Vestager Amazon van oneerlijke praktijken met zijn Duitse en Franse webshop. Het ging om een voorlopige conclusie van een uitgebreid onderzoek. De Europese Commissie had concrete voorbeelden gevonden waarbij Amazon uit webanalyse en verkoopgegevens filterde welke producten goed verkochten en deze producten vervolgens zonder tussenhandelaar zelf ging verkopen.
Amazon krijgt nu de gelegenheid om aan te tonen dat er geen sprake is van oneerlijke concurrentie. Lukt dat niet dan krijgt het een boete die geschat wordt op 10% van de totale jaaromzet (meer dan € 30 miljard).
Vakbond als tegenmacht voor ambities Bezos
De afgelopen maanden was het Amerikaanse concern ook om een andere reden veel in het nieuws. Werknemers van een Amazonpakhuis in het plaatsje Bessemer konden rekenen op internationale media-aandacht en steun in hun strijd voor een vakbond, de eerste vakbond in een Amerikaans Amazonpakhuis.
Een jaar eerder, in maart 2020 waren inwoners en bestuurders van de staat Alabama nog blij met de komst van Amazon. Er zou werk komen voor orderpakkers en bezorgers, bij elkaar een kleine 6.000 nieuwe banen. En dat in een overwegende donkere gemeenschap.
Maar dat sentiment draaide snel. Medewerkers klaagden over het werktempo, surveillance-camera’s die hun werk controleerden en andere stressvolle randzaken. De roep om een vakbond werd steeds groter. Maar omdat vakbondsvrijheid en het recht van vereniging in de VS niet door wetten is geregeld moest er eerst gestemd worden of medewerkers überhaupt lid mochten worden van een vakbond.
Zo beïnvloedde Amazon de vakbondsverkiezing
In diverse media werd uitgebreid stilgestaan bij Amazons beïnvloedingtactieken. Uiteenlopend van posters in toiletruimtes, tot dagelijks meerdere sms'jes en van lunchbijeenkomsten tot socialmediaberichten die uitkwamen op een tijdelijke website. In al deze communicatie werden de nadelen van een vakbondslidmaatschap opgesomd. Met als boodschap: houd je geld op zak en laat ons je arbeidsvoorwaarden regelen.
Om in te zien dat Amazon een gemeen spel speelde hoef je geen rechercheur te zijn. In meerdere nieuwsbronnen kwam naar voren dat Amazon drie zogenaamde anti-vakbond-consultants had ingehuurd om de mening van werknemers te beïnvloeden. Voor deze activiteiten betaalde de directie $ 10.000 per dag. De anti-vakbond-campagne had voor Amazon het gewenst resultaat: na het tellen van de stemmen, bleek een derde voor een vakbond en twee derde tegen. Wat ons betreft staat deze aanpak ver af van Amazons toezegging dat het vakbondsvrijheid van zijn werknemers respecteert.
Als voormalige vakbondspaarbank is het voor ons een no-go om te beleggen in een bedrijf dat – met dubieuze praktijken – werknemers ontmoedigt om een vakbond op te richten. In ons duurzaamheidsonderzoek in 2020 kwamen we tal van andere misstanden tegen. In landen als Frankrijk, Italië, Duitsland, Spanje, Polen en het Verenigd Koninkrijk hebben Amazonwerknemers met de hulp van vakbonden hogere salarissen, vaste werktijden, betaald ziekteverlof en vrijheid van vereniging geëist.
Veel onvoldoendes in onderzoek
Maar Amazon scoorde nog meer onvoldoendes in ons duurzaamheidsonderzoek. Zo verkoopt het warenhuis in meerdere landen wapens, dierenbont en haaientanden. Zaken die we uitsluiten of moeilijk te rijmen zijn met ons duurzame beleggingsbeleid. Ook op het gebied van privacy laat het bedrijf steken vallen. In de afgelopen jaren heeft het bedrijf in meerdere landen het dringende verzoek gehad om zijn privacybeleid aan te passen.
Tenslotte hebben we weinig respect voor de belastingmoraal van het bedrijf. Natuurlijk betaalt het bedrijf BTW en loonbelasting (net als iedere eigenaar van een fysieke winkel), maar CEO Jeff Bezos doet er alles aan om jaarlijks zo weinig mogelijk winstbelasting te betalen. En juist van dat belastinggeld onderhouden overheden de wegen en bruggen waarover Amazon dagelijks miljoenen pakketjes vervoert.
De Volksbank ook klant van AWS
Sinds enkele jaren maakt ook ons moederbedrijf gebruik van de clouddiensten van AWS. In 2019 koos de IT-afdeling van de Volksbank uit Microsoft Azure, Google en AWS voor de laatste partij. Het feit dat de drie meest geschikte leveranciers door ASN zijn afgekeurd om in te beleggen illustreert de macht van Big tech en het dilemma bij het kiezen van leveranciers.
Wie is Jeff Bezos?
Jeff laat al op jonge leeftijd zien dat hij veel in zijn mars heeft. Na een studie aan Princeton (waar hij summa cum laude afstudeert) komt Bezos in 1990 terecht bij een hedgefund waar hij rekenmodellen maakt. Ergens in 1993 hoort hij over de commerciële kansen van het in 1989 gelanceerde world wide web. Bezos besluit een webshop in boeken te starten. Hij zegt in 1994 zijn baan op, pakt zijn koffers en verhuist van New York naar Seattle omdat daar de meeste boekgroothandelaren gevestigd zijn. De eerste versie van amazon.com begint Bezos, zoals zoveel internetondernemers, vanuit de garage van zijn huis.
Een kleine 25 jaar later is Jeff Bezos de rijkste man op aarde en is Amazon een van de 4 bedrijven met een marktwaarde van meer dan 1 biljoen dollar (de andere 3 zijn Apple, Google en Microsoft). Vorig jaar kondigde Bezos aan deze herfst een stap terug te doen als CEO van Amazon. Hiermee houdt hij meer tijd over voor zijn lievelingsproject: het ruimtetransportbedrijf Blue origin. Het lijkt erop dat Bezos met dit bedrijf in de raketsporen treedt van Star Trek, een science-fiction-serie uit zijn jeugd.
| Opgericht in 1994 |
| Aantal medewerkers: 1,3 miljoen |
| CEO: Jeff Bezos |
| Beurnotering: New York |
| Totale omzet: 320 miljard |
| In Nederland: vestiging in Amsterdam |
| Status: Afgekeurd |
Goedgekeurd/Afgekeurd
In deze rubriek staan we stil bij bedrijven die zijn goed- of afgekeurd. Bedrijven die zijn goedgekeurd krijgen een plekje in het ASN Beleggingsuniversum, een lijst met meer dan 300 bedrijven.
Goedkeuren en afkeuren van bedrijven, doet ASN Bank dat zelf?
Meer lezen over duurzaam beleggen
Dit artikel is gepubliceerd op 7 mei 2021.
