Waar denk je aan bij het merk Philips? Aan tv's, lampen, Senseo-koffie of de Philips sportvereniging (beter bekend als PSV)? Of aan één van de andere duizenden producten die het consumentenelektronicabedrijf sinds 1891 op de markt heeft gebracht.
Uitvindingen uit Eindhoven
Loop je langs de tijdlijn van Philips dan kom je erachter dat het Eindhovense bedrijf ontzéttend veel heeft bedacht. De meest herkenbare vindingen zijn de draaiende scheerkop (1939), het cassettebandje (al in 1963!), de cd en de cd-speler (1983, samen met Sony), de blue-ray-dvd (jaren '90, weer samen met Sony), het Senseo-koffieapparaat (2001, samen met Douwe Egberts) en Ambilight-tv (2004). Verder was Philips weliswaar geen uitvinder van de LED-lamp maar bracht het kleur in huiskamer- en slaapkamerverlichting met het innovatieve lichtsysteem Hue.
Transformatie start in 1990
Aan het eind van de jaren '80 had het concern behoefte aan focus. Volgens Philips-geschiedschrijver Guus Bekooy verkocht het bedrijf honderdduizenden producten en onderdelen: 'Verliesgevende activiteiten werden toen gesubsidieerd door activiteiten die wel winst maakten'. Enter: CEO Jan Timmer. Hij zette in 1990 de eerste stappen in een transformatie die nog steeds niet voltooid is. Dat deze verandering personele consequenties had blijkt uit de cijfers.
In 1990 had Philips nog ruim 270.000 medewerkers op de loonlijst staan. Dertig jaar en vier eindbazen later (Timmer, Boonstra, Kleisterlee en sinds 2011 Frans van Houten) zijn er nog maar 80.000 medewerkers over waarvan 11.600 in Nederland. Daarmee neemt Philips overigens nog wel een keurige 26e plaats in de Top 100 van grootste Nederlandse werkgevers, iets lager dan provinciegenoten ASML (de in 1984 mede door Philips opgerichte chipmachinebouwer) en Jumbo (supermarkten).
Het venijn van de transformatie zat in de staart want pas in het tijdvak 2010-2020 verkocht Philips zijn tv- en audioactiviteiten aan China en bracht het zijn lichtdivisie naar de beurs. Toen het concern in 2019 zijn laatste belang in het tot Signify omgedoopte Philips Lighting verkocht, kopte het AD 'Bij Philips gaat licht nu echt uit'. Het einde van de transformatie lijkt in zicht. Bij de toelichting op de jaarcijfers, in januari 2021, zette CEO Van Houten, de huishoudelijke-apparaten-divisie in de etalage.
Te koop voor serieuze bieder: huishoudmerk Philips
De komende tijd gaat Philips gebruiken om de huishoudelijke divisie (goed voor € 2,3 miljard omzet in 2019) te ontvlechten en te verkopen. Scroll door de webshop van Mediamarkt, Bol of Coolblue en je ziet om welke producten het gaat: onder meer stofzuigers, strijkijzers, broodroosters, airfryers, keukenmachines, sapcentrifuges, koffiepadapparaten en espressomachines. Na de ontvlechting kunnen geïnteresseerde partijen een bod neerleggen.
Wat straks overblijft is een Philips dat bestaat uit twee divisies: Medical Care en Personal Care (het licht- en donkergrijze deel van de omzetcirkel uit de afbeelding). Met de laatste divisie, die elektrische tandenborstels, scheerapparaten en baardtrimmers verkoopt, houdt het concern een lijn open naar consumenten én naar zijn eigen verleden. Al 80 jaar maakt de Philishave deel uit van het assortiment en is het scheerapparaat na de gloeilamp het oudste product. Blijft deze divisie een scheerbeurt bespaard? Dat is lastig te voorspellen. Voorlopig moet de buitenwereld het doen met de toezegging van CEO Van Houten, die in januari stellig verklaarde dat hij deze divisie 'absoluut wil behouden'.
Het sociale DNA van Philips
Duik je in de geschiedenis van Philips dan wordt één ding duidelijk: het bedrijf had het goed voor met zijn werknemers. In Eindhoven was het werkgever nummer 1 en stampte het aan het begin van de 20e eeuw zelfs complete woonwijken uit de grond. Maar ook in meer landelijk gelegen plaatsen als het Friese Drachten en het Groningse Stadskanaal waren ze blij met de nieuwe banen die het concern na de oorlog creëerde.
Philips werd in 2012 na een uitgebreid onderzoek voor het eerst goedgekeurd. Voorafgaand aan dit duurzaamheidsonderzoek vond er een dialoog tussen Philips en ASN Bank plaats. Vorig jaar deden onze duurzaamheidsonderzoekers wederom uitgebreid onderzoek naar de prestaties van Philips op het vlak van bestuur, klimaat, mensenrechten en ketenverantwoordelijkheid. En daar kwam het concern goed door de 'test'.
Ook Philips op weg naar klimaatneutraal
Philips heeft een vooruitstrevend klimaatbeleid. In 2015, tijdens de klimaatconferentie in Parijs, beloofde Philips in 2020 klimaatneutraal te zijn met zijn eigen activiteiten. Zover is het nog niet, maar het bedrijf is goed op weg. Daarnaast is het concern bezig om het lineaire businessmodel om te vormen naar een circulair businessmodel. Tijdens het World Economic Forum in Davos van 2019 maakte CEO Van Houten bekend dat in 2025 wordt gestart met het terugnemen van grote medische apparaten uit ziekenhuizen met als doel om onderdelen en materiaal in nieuwe apparaten te hergebruiken.
Een aandachtspunt voor Philips is het recht van medewerkers om zich te organiseren. Er bestaat beleid voor maar daarin wordt naar lokaal recht verwezen. In landen als Rusland, China en India, waar het concern actief is, krijgen arbeiders van het lokale recht in onze ogen onvoldoende bescherming. Omdat er geen misstanden bekend zijn en we met Philips uitgebreid over dit aspect hebben gesproken zagen we ook bij deze onderzoeksronde geen reden om het bedrijf af te keuren.
Philips met straaljageronderdeel afgekeurd
Ondanks het duurzame en sociale DNA is er een tijd geweest dat Philips niet aan onze duurzaamheidscriteria voldeed. Het concern maakte aan het begin van deze eeuw onderdelen voor de JSF-straaljager. Omdat deze tak van sport te ver af stond van de kernactiviteiten verkocht Philips deze tak in 2005. Maar het behield 20% van de aandelen in DutchAero Services BV en dat was voor ons nog steeds reden om het technologiebedrijf af te keuren.
Wat toen gold, geldt nu nog steeds: investeren in een straaljager staat voor ons gelijk aan het investeren in wapens en dat is één van de zaken waar we principieel nee tegen zeggen. Philips had begrip voor ons standpunt en besloot ook de laatste aandelen te verkopen. Op 3 april 2012 ontving onze duurzaamheidsafdeling een e-mail waarin Philips meldde dat het 20%-belang in DutchAero Services, in het bijzijn van een notaris, was verkocht. ‘We hopen dat nu niets meer in de weg staat om aandeelhouder van Philips te worden’, lazen we in de e-mail. Twee maanden later konden we het aandeel Philips goedkeuren.
Nieuwe strenge regels tegen omkopen ambtenaren
In de zomer van 2019 kwam naar buiten dat Philips betrokken was bij ernstige corruptiezaken in Brazilië en China. Het bedrijf werd beschuldigd van het omkopen van ambtenaren en ziekenhuismedewerkers om contracten voor medische apparatuur binnen te halen. Omdat we deze beschuldigingen serieus namen, hebben we contact gezocht met Philips.
Op onze vraag welke maatregelen zijn genomen om corruptie door Philips-medewerkers te voorkomen, antwoordde het bedrijf dat de interne regels zijn aangescherpt en dat er nu een zero-tolerance-beleid geldt. Een medewerker die meewerkt aan corruptie kan een boete, schorsing of ontslag of een combinatie van deze maatregelen verwachten. Is er sprake van een misdrijf dan zal Philips niet nalaten om mee te werken aan juridische vervolging van een medewerker. Ook in het jaarverslag van 2019 stond Philips stil bij overtredingen van interne regels en het zal dit ook in het nieuwe jaarverslag rapporteren.
De reactie van Philips op deze kwesties is wat ons betreft adequaat en we blijven Philips aandachtig volgen.
Goedgekeurd/Afgekeurd
In deze rubriek staan we stil bij bedrijven die zijn goed- of afgekeurd. Bedrijven die zijn goedgekeurd krijgen een plekje in het ASN Beleggingsuniversum, een lijst met meer dan 300 bedrijven.
Goedkeuren en afkeuren van bedrijven, doet ASN Bank dat zelf?
Meer lezen over beleggen
Is beleggen iets voor jou? En wil je eerst meer weten?
Lees dan meer over beginnen met beleggen.
Let op: Met beleggen loop je risico en maak je kosten. Je kunt je inleg of een deel daarvan verliezen.
Dit artikel is gepubliceerd op 17 maart 2020. Op 7 januari 2021 hebben we de laatste alinea toegevoegd.
