Het aandeel energie uit wind en zon is exponentieel gegroeid in de laatste jaren. Vooral zon maakt een opmars in Nederland, mede doordat de panelen steeds goedkoper zijn geworden.
Dat is een uitdaging voor onze verouderde elektriciteitsnetten. Een zonnepark levert vooral stroom bij mooi weer en een windpark wanneer de wind waait. Dat kan zorgen voor te weinig of juist te veel spanning in het elektriciteitsnet. Met als resultaat dat je de lampen thuis niet aan kunt doen, of dat de klok op je magnetron te snel gaat.
“Naarmate we meer duurzame energiebronnen gebruiken in de energiemix, wordt het net steeds grilliger", legt Jan Willem de Jong, CEO en medeoprichter van Iwell, uit. De Utrechtse onderneming ontwikkelt batterijen en software zodat bedrijven die groene stroom opwekken beter kunnen omspringen met de oncontroleerbare, duurzame energiebronnen.
Een zonnepark levert vooral stroom bij mooi weer
Batterij in plaats van kolen
Tegenwoordig wordt stroom van kolen- en gascentrales ingezet om die bovengenoemde grilligheid in toom te houden. Zo wordt de spanning in een net constant gehouden. Je lampen blijven dus goed werken, ook bij weinig zon of wind, maar wél met behulp van fossiele brandstoffen. Van dat laatste willen we af. Vanaf 2030 mogen er in Nederland geen kolencentrales meer worden ingezet om elektra op te wekken.
Vandaar dat iedereen het tegenwoordig over batterijen heeft. En dan niet over de kleine batterijen die je in de afstandsbediening stopt. Qua formaat moet je eerder denken aan een containerwoning of een grotere studentenkamer. Zo'n megabatterij wordt geplaatst naast een zonneweide of windpark om de opgewekte energie voor later te bewaren. Zo wordt voorkomen dat het net bij veel wind of zon vol raakt, iets wat steeds vaker een probleem is in Nederland.
"Grote batterijen zijn absoluut nodig in de energietransitie. Tegenwoordig zijn we in Nederland afhankelijk van kolencentrales om de groene stroom in het net in balans te houden. Dat is helemaal niet duurzaam", zegt Stephen Hotsma, accountmanager bij ASN Bank. Daarom investeert ASN Bank in de slimme batterijen van Iwell. Sinds begin 2023 staat hun Mega Cube te zoemen bij de energiecentrale van Eneco in Utrecht.
De Tesla-batterij, geplaatst door Iwell
Het dilemma van mineralen
Aan batterijen, zonnepanelen en windturbines kleeft het probleem dat ze met of van lithium, kobalt of nikkel zijn gemaakt. Mineralen die in conflictrijke landen als Congo en Oeganda diep in de grond zitten. Het delven wordt onder zware omstandigheden en soms ook door kinderen gedaan.
"Het is een dilemma. Als duurzame bank hebben we de afweging gemaakt dat de energietransitie dermate belangrijk is dat we er wél onderdeel van willen zijn", zegt Stef Driesen, duurzaamheidsanalist bij ASN Bank. "Om af te stappen van fossiele brandstoffen en over te gaan op duurzame energiebronnen zijn we afhankelijk van deze mineralen. De omstandigheden waaronder ze uit de grond worden gehaald proberen we zoveel mogelijk in kaart te brengen.”
Zo wordt elk project waarin ASN Bank overweegt te investeren getoetst op duurzaamheidscriteria. Niet alleen wat klimaat en biodiversiteit betreft, maar ook op het vlak van mensenrechten. We vragen bedrijven waarin we potentieel gaan investeren naar hun beleid om dwangarbeid te voorkomen. Ook doen we eigen onderzoek naar het bedrijf, en de hele keten waarin hun producten worden gemaakt.
Zo toetsen we bedrijven op duurzaamheid
De batterij die door Iwell bij Eneco is geplaats bevat geen nikkel of kobalt. Duurzaamheid in de gehele productieketen in een belangrijk speerpunt voor hen.
Af van het Russische gas
“Kijk vijf jaar terug en geen bank wilde in batterijen investeren”, vertelt Willem de Jong van Iwell. Maar door de oorlog in Oekraïne en doordat de stroomnetten steeds voller en instabieler zijn geworden, is dat veranderd, constateert hij.
Er zijn steeds meer redenen voor beleidsmakers en andere burgers om af te willen van kolen en gas. Grote batterijen zijn keihard nodig om de energietransitie waar te maken.
"ASN Bank heeft daar echt hun nek uitgestoken en was bereid om een lening aan ons te verstrekken. Want net zoals wij zien ze duurzaam ondernemerschap als een gereedschap om de wereld te verbeteren", aldus de Jong.
| Welk geld: Lening van ASN Bank uit spaargeld van klanten |
| Hoeveel: € 3,3 miljoen |
| Project: Het realiseren en plaatsen van de grote batterij Mega Cube van Iwell |
| Status: De batterij is opgeleverd en sinds maart 2023 aangesloten bij een energiecentrale van Eneco |
| Impact: Door de batterij in plaats van fossiele brandstoffen in te zetten en groene energie op te slaan, wordt er per jaar 2,6 gigaton CO2 minder uitgestoten. Dat staat gelijk aan het energieverbruik van 2.000 huishoudens in een jaar. |
Dit artikel is gepubliceerd op 16 november 2023.
