Duurzame energie
Van gas naar schone elektriciteit
De Nederlandse economie draait op gas, aangevuld met aardolie en steenkool. We gebruiken het niet alleen thuis – we halen het ook uit kleine, ondergrondse gasvelden. Dit is een groot probleem als we de klimaatdoelen van het Parijsakkoord willen halen. Om het tij te keren spelen gemeenten een belangrijke rol.
Foto: INTREEGUE Photography / Shutterstock (Modern Eco vriendelijk Gemeenschapsgebouw in Oosterwold, Almere)
Dit speelt er bij de gemeente
Als je de verschillende aspecten van duurzaamheid vergelijkt, doet Nederland het buitengewoon slecht op het vlak van schone energie en fossiele brandstoffen. Slechts 8,7% van ons energieverbruik kwam in 2019 uit duurzame bronnen. Dat aandeel moet minimaal 27% zijn in 2030 en bijna 100% in 2050, volgens de Rijksoverheid.
Om dit voor elkaar te krijgen moeten we met zijn allen minder uitstoot veroorzaken en minder fossiele energiebronnen gebruiken. We zullen ook meer duurzame energie moeten opwekken. Deze transitie naar onder meer ‘gasvrij' kost tijd, en brengt verschillende dilemma’s met zich mee.
Lokale overheden hebben een cruciale rol in de energietransitie. Zo hebben ze veel mogelijkheden om het opwekken van duurzame energie lokaal te bevorderen. Bijvoorbeeld door ondernemers en inwoners te steunen die zelf hun energie willen opwekken. Het is daarnaast ook hun taak om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk huizen worden geïsoleerd, wijken stuk voor stuk overgaan op aardgasvrij koken en verwarmen en dit betaalbaar blijft voor iedereen. Dit staat beschreven in de Transitievisie Warmte, een verplichting voor gemeenten uit het Klimaatakkoord.
Bijna iedere gemeente heeft een Energieloket, waar adviseurs inwoners adviseren en helpen bij vragen en zorgen over hun energierekening.
Foto: Peter Hilz / HH / ANP
Zo pakken deze gemeenten het aan
In Nederland doen 50 gemeenten mee aan het programma Aardgasvrije Wijken. Elke gemeente moet zelf een manier vinden om hun wijken aardgasvrij te maken. Dit vergt aanpassingen onder de grond, op straat én bij bewoners thuis. Een flinke klus, met andere woorden. Gemeenten krijgen hiervoor een bijdrage van de Rijksoverheid. De lessen uit de lokale proeftuinen zullen gebruikt worden om alle Nederlandse wijken aardgasvrij te laten zijn in 2050.
Niet iedereen is even positief over het lokaal opwekken van duurzame energie, zeker als het om windmolens in de eigen achtertuin gaat. Gelukkig zijn er ook steeds meer groepen inwoners die dit juist zelf oppakken. Zo verduurzaam je je gemeente, en heb je er zelf ook wat over te zeggen. (Windplan Groen in Flevoland is hier een mooi voorbeeld van). En gemeente Dronten heeft met de initiatiefnemers van de windplannen afgesproken dat zij een deel van de opbrengsten van de windturbines beschikbaar stellen voor projecten in de gemeente.
Delft werkt bijvoorbeeld al jaren aan het Warmteplan Delft 2021. Inwoners in de stad werden betrokken bij de invulling: hoe moet dit warmteplan eruit zien? Zo kwam er een lijst met acht punten waaraan de plannen moesten voldoen. En er kwam een klankbordgroep om steeds te toetsen en mee te denken. Delft kan zo met input en steun van de inwoners verder werken, ook aan projecten die er al zijn. Zoals ‘Open Warmtenet Delft’, samen met vier woningcorporaties. Lees hier meer over de aanpak van Delft
Foto: Kim van Dam / ANP
Hier kun jij op letten bij het bepalen van je stem
Jouw gemeenteraadsleden kunnen veel besluiten nemen om lokaal draagvlak te creëren en de energievoorziening stapsgewijs te verduurzamen. Ze kunnen bijvoorbeeld:
Subsidies verstrekken aan huiseigenaren om hun woning te verduurzamen. Tip: check bij MilieuCentraal of je subsidie of een lening kunt krijgen om je huis energiezuiniger te maken.
Extra duurzaamheidsfondsen opzetten voor huishoudens met lage inkomens, zodat ook zij kunnen verduurzamen.
Het budget van het Rijk voor de aanpak van energiearmoede slim inzetten. Alle gemeenten hebben 150 miljoen euro ontvangen om mensen met lagere inkomens en slecht geïsoleerde huizen te helpen, voor wie de stijgende energierekening niet te betalen is. Gemeenten kunnen bijvoorbeeld energiebesparende producten uitdelen, hier vouchers voor geven, of energieadvies geven.
Duurzame energieopwekking stimuleren; denk aan zonnepanelen en windturbines.
Afspraken maken met woningcorporaties om hun sociale huurwoningen te verduurzamen.
Het eigen vastgoed – zoals het gemeentehuis, scholen en bibliotheken – verduurzamen.
Schoner personenvervoer stimuleren. Dit kan door meer fiets(snel)wegen aan te leggen, milieuzones in te stellen, laadpalen en gunstigere parkeervoorwaarden voor elektrische auto's en deelauto’s in te richten.