Een innovatieve investering die eraan bijdraagt dat neushoorns worden beschermd, met in plaats van rente een succes fee voor beleggers. Anouk Vegter, duurzaamheidsanalist bij ASN Impact
Investors, heeft met eigen ogen de impact kunnen zien van de Wildlife Conservation Bond, uitgegeven door de Wereldbank.
Hoe zit de Wildlife Conservation Bond in elkaar?
‘De Wildlife Conservation Bond staat ook wel bekend als de Rhino Bond. Het is een vijfjarige obligatie met een AAA-kredietwaardigheid, gecombineerd met een prestatiegebonden uitkering. Die prestatiegebonden uitkering of succes fee wordt gefinancierd door het wereldwijde milieufonds Global Environmental Facility. Beleggers krijgen geen rente, in plaats daarvan besteedt de Wereldbank het geld aan twee Zuid-Afrikaanse natuurparken, die het investeren in maatregelen om de neushoorn en zijn leefgebied te beschermen.’
‘De hoofdsom wordt intussen door de Wereldbank uitgezet in andere programma’s tot het eind van de looptijd in 2027. De investeerders ontvangen tegen die tijd een variabele uitbetaling die is gekoppeld aan de groei van de neushoornpopulatie in de parken.
‘Bij geen groei of een afname is de hoofdsom nog steeds gegarandeerd door de Wereldbank. Het is dus een win-win: investeerders krijgen een potentieel rendement en dragen tegelijkertijd bij aan het behoud en de versterking van biodiversiteit. Daarom hebben we met het ASN Biodiversiteitsfonds in deze obligatie geïnvesteerd.’
Anouk Vegter
Duurzaamheidsanalist
Welke parken kwamen in aanmerking voor een lening?
‘Het Addo Elephant National Park is samen met het Great Fish River Nature Reserve (GFRNR) geselecteerd omdat deze parken samen een aanzienlijk deel van Zuid-Afrika’s zwarte neushoorns vertegenwoordigen en al succesvol waren met het beschermen van neushoorns.
In de Great Fish River Nature Reserve bijvoorbeeld was het al gelukt om ervoor te zorgen dat geen enkele zwarte neushoorn slachtoffer werd van stroperij.’
‘Daarnaast hebben beide parken de capaciteit om een redelijk grote hoeveelheid financiering op te
nemen en ook de mogelijkheid om hun neushoornpopulaties verder te laten groeien. Voor Zuid-Afrika
werd gekozen omdat het een meer stabiele macro-economische omgeving biedt die investeerders kan
aantrekken.’
En jij bezocht het Addo Elephant National Park?
‘Het is een van de drie grootste nationale parken van Zuid-Afrika, samen met het Kruger Park. Ooit is het
begonnen met 11 olifanten, maar het heeft inmiddels een oppervlakte van 182.000 hectare land plus nog
eens 114.000 hectare aan zeereservaat. Daar leven walvissen en grote witte haaien, zodat de befaamde Big Five is uitgebreid tot de Big Seven. De natuur is er enorm divers en omvat vijf verschillende biomen ofwel vegetatiezones, van bossen tot graslanden en kustgebieden.’
‘Ik was vooral heel erg benieuwd naar hoe druk het in dit park zou zijn en hoe dat is voor de natuur. Maar de gemiddelde toerist krijgt eigenlijk maar een beperkt deel van het park te zien, dat fungeert daardoor als een soort concessiegebied waar bezoekers goed betalen voor hun tickets. Daardoor kunnen grote stukken echt helemaal met rust worden gelaten en zorgvuldig worden beheerd.’
Heb je inderdaad veel neushoorns gezien?
‘Alleen achter de schermen van het bezoekersgebied! Parkmanager Nick de Goede liet me hier twee 6-jarige neushoorns met geweldige eigen karakters zien, die tijdelijk in speciale ‘bomas’ (accommodaties) verbleven. Het was verder een vrij hete dag en op het moment van het bezoek waren de neushoorns aan het schuilen in de rustigere gebieden in de schaduw. Sowieso is de kans op het spotten van een zwarte neushoorn vrij klein door hun schuwe karakter. Het gaat om exact te zijn om een variant van de zwarte neushoorn: Diceros bicornis bicornis.’
‘We kregen ook het surveillancesysteem te zien waarmee het park alle exemplaren continu kan volgen dankzij een elektronische tracker die ze dragen. Dit systeem detecteert met behulp van AI afwijkend gedrag, bijvoorbeeld als een neushoorn langere tijd niet beweegt, en stuurt dan direct een alarmsignaal naar de rangers in het park. Samen met de trackers, wildcamera’s en supervisie vanuit de lucht kunnen ze jaarlijks 95 procent van alle dieren identificeren, monitoren en dus beschermen.’
‘Voor mij persoonlijk was het bezoek een bevestiging dat impactbeleggen echt werkt. Het is één ding om te praten over rendement op basis van impact, maar iets heel anders om met eigen ogen te zien hoe onze investeringen leiden tot bescherming van waanzinnig mooie natuur én een zeer bedreigde diersoort"
Welke concrete impact maakt de Rhino Bond ter plaatse?
‘Het is een geweldige manier om de parken extra te ondersteunen, zodat ze niet alleen afhankelijk zijn van kaartverkoop en overheidsorganisaties. Het geld wordt op diverse manieren ingezet die allemaal bijdragen aan de bescherming van neushoorns en hun hele leefgebied.’
‘Een groot deel gaat naar de opleiding en uitrusting van park rangers. Dat dient eigenlijk een dubbel
doel: hoe meer rangers je in dienst hebt, hoe beter je stropers op afstand kunt houden. Maar je creëert tegelijkertijd werkgelegenheid, wat de noodzaak om te gaan stropen vermindert. Het is heel gewild werk en niet alleen omdat de werkloosheid in Zuid-Afrika erg hoog is; volgens mij meer dan 30%. De bevolking is ook gewoon graag betrokken bij natuurbehoud.’
Een ander belangrijk aspect is de omheining van het park. Die beschermt niet alleen de dieren binnen
het park, maar voorkomt ook conflicten tussen wildlife en de omwonenden (bijvoorbeeld boeren en
hun vee en/of oogst). Daarnaast wordt geld gebruikt voor het opkopen van aangrenzend land om het
park en daarmee het beschermd gebied uit te breiden. Wat ik ook interessant vond, is dat er speciale watervoorzieningen worden aangelegd voor neushoorns, gescheiden van waar olifanten drinken. Dit vermindert de concurrentie tussen deze grote planteneters en vergroot het leefgebied van de neushoorns in de andere gebieden van het park.’
Hoe gaat het momenteel met de neushoornpopulatie in de parken?
‘Erg goed! Volgens de Wereldbank is de populatie alleen al in de eerste twee jaar van de looptijd van de obligatie al gemiddeld met 7,65% procent gegroeid, dus ruim boven het 4% target van de Rhino Bond. Bedenk daarbij, dat het jaar voordat de lening werd verstrekt, de populatie nog een paar procent kromp. Nog belangrijker is dat deze cijfers aantonen dat de beschermingsmaatregelen werken.’
‘Met de neushoorn bescherm je een zogeheten paraplu-soort die afhankelijk is van een gezond ecosysteem, en indirect vele andere kleinere soorten die het leefgebied van de neushoorns delen. Neushoorns creëren door hun grootte looppaden die andere kleinere dieren gebruiken, en er zijn kleine vogelsoorten die leven van de teken op hun huid. Het is een perfect voorbeeld van hoe het beschermen van één iconische soort kan leiden tot het behoud van een heel ecosysteem.’
Wat vond je het meest indrukwekkend?
‘Wat me echt is bijgebleven is de professionaliteit van het parkmanagement, dat opereert in een complex speelveld tussen parkbeheer en natuurbeheer. De gedetailleerde monitoring, de toewijding van het personeel, de aandacht voor inclusiviteit die het management ook heeft, het laat allemaal zien dat dit niet zomaar een toeristische attractie is, maar een bijzondere en professionele natuurbeschermingsoperatie die de processen en de governance goed op orde heeft.’
‘Voor mij persoonlijk was het bezoek een bevestiging dat impactbeleggen echt werkt. Het is één ding om te praten over rendement op basis van impact, maar iets heel anders om met eigen ogen te zien hoe onze investeringen leiden tot bescherming van waanzinnig mooie natuur én een zeer bedreigde diersoort. Het stemde enorm nederig, dankbaar en trots om dit met eigen ogen te kunnen zien.’
Waarom geen foto's van de neushoorns?
"De parkmanager gaf aan dat ze om veiligheidsredenen liever geen foto's van de neushoorns online hebben, om de dieren te beschermen tegen mogelijke stropers die deze afbeeldingen zouden kunnen gebruiken om de dieren op te sporen."