Alexander Kohnstamm: ‘Een leefbaar loon in de kledingindustrie moet ‘het nieuwe normaal’ worden’
Gepubliceerd op 26 september 2019
De in 1999 opgerichte Fair Wear Foundation spant zich net als het, mede door ASN Bank opgerichte, platform Leefbaar loon in voor betere arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie. Onder meer door samen te werken met Europese kledingmerken. Leefbaar loon is één van de belangrijkste thema’s. De afgelopen 20 jaar heeft Fair Wear Foundation veel kennis verzameld over hoe je het gat kunt dichten tussen de huidige lonen en een leefbaar loon en de rol die kledingmerken daarbij kunnen spelen.
Waarom maakt een bank zich druk om leefbaar loon?
Arie: ‘ASN Bank werd in 1960 door de vakbeweging opgericht en kent van oudsher een sterke sociale historie. Bijna 60 jaar later zijn mensenrechten in ons duurzaamheidsbeleid verankerd en is het één van onze drie pijlers naast klimaat en biodiversiteit. Een leefbaar loon voor werknemers ís een mensenrecht, zoals opgenomen in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, en dus van groot belang.’
ASN Bank en Fair Wear Foundation zijn partners. Wat delen jullie met elkaar?
Alexander: ‘Net als ASN Bank delen we het besef dat het anders moet in de moderne economie. Zoals het nu gaat kan het niet langer. Wat we als maatschappij nu normaal vinden in de kledingindustrie moet niet meer normaal zijn. Een leefbaar loon in de kledingindustrie moet het nieuwe normaal worden.’
Arie Koornneef (directeur ASN Bank) en Alexander Kohnstamm (directeur Fair Wear Foundation) praten over leefbaar loon in de kledingindustrie.
En op welk punt vullen jullie elkaar aan?
Alexander: ‘Fair Wear heeft specifieke kennis van de kledingindustrie, leefbaar loon en een bedrijvennetwerk. ASN Bank kan, via haar beleggingen, invloed uitoefenen op beursgenoteerde bedrijven.’
In hoeverre kun je van Nederlanders met een laag inkomen verwachten dat ze kiezen voor duurzaam geproduceerde kleding als daar een hoger prijskaartje aan hangt?
Arie: ‘Dat vind ik best wel een dilemma. Ik snap heel goed dat duurzame keuzes in de portemonnee niet altijd makkelijk zijn. Als ASN Bank spannen we ons in om een rechtvaardige, duurzame samenleving voor iedereen toegankelijk te maken. Met als ambitie om duurzame kledingbedrijven groter te maken en de grote kledingbedrijven duurzamer. Via onze ondernemerscommunity Voor de Wereld van Morgen en via onze beleggingen.’
Alexander: ‘Je kunt consumenten niet verantwoordelijk maken voor de ommekeer in de industrie. Zij hebben niet om wegwerpmode gevraagd. Wat consumenten wél kunnen doen is vragen blijven stellen over de herkomst van hun kleding. Goedkoop is trouwens niet altijd slecht en duur is niet altijd goed. Een product van een discounter en een luxemerk kunnen in dezelfde fabriek zijn gemaakt.’
‘De consument heeft niet gevraagd om wegwerpmode’Alexander Kohnstamm, directeur van Fair Wear Foundation
Fair Wear Foundation bestaat al 20 jaar. Wat is er in die periode veranderd?
Alexander: ‘Er is veel verbeterd, maar nog lang niet genoeg. Er zitten veel stappen tussen het katoenveld en jouw kledingkast. Een groot deel van de arbeid in de kledingindustrie is laaggeschoold, praktisch inwisselbaar. Dit betekent dat fabrieken en zelfs landen tegen elkaar kunnen worden uitgespeeld. Fabrieken dekken zich op hun beurt in door voor meerdere kledingmerken te produceren. Het is dus één grote matrix van belanghebbenden. Met de koplopers laten we inmiddels zien dat kledingproductie wel degelijk eerlijk kan, maar de grote kledingmerken zijn nodig om het nieuwe normaal mainstream te maken.’
ASN Bank, Triodos en MN namen in 2018 het initiatief om het Platform Living Wage Financials op te richten. Inmiddels heeft het platform 12 deelnemers. Waarom is die groei belangrijk?
Arie: ‘Als je alle beleggingsportefeuilles van de platformleden bij elkaar optelt heb je een totaal belegd vermogen van meer dan 2,5 biljoen euro. Dat is een 2,5 met 12 nullen. Hoe groter het vermogen onder beheer, hoe meer invloed het platform heeft. Het maakt een groot verschil of je enkel namens ASN Bank een kledingmerk aanspreekt of dat je dit doet namens een heel platform.’
'Een leefbaar loon in de kledingindustrie moet het nieuwe normaal worden.’ - Alexander Kohnstamm
Met de verbeterende lonen in Azië lijkt de productie voor een deel naar Ethiopië te verschuiven. Hoe kijk jij tegen die verschuiving aan?
Alexander: ‘Inkooppraktijken van Westerse merken hebben enorme invloed op de arbeidsomstandigheden in kledingfabrieken. Daarnaast moeten merken voordat ze kiezen voor een land waar mensenrechten niet goed genoeg worden beschermd, zorgvuldig afwegen of ze er zeker van kunnen zijn dat ze daar kunnen bijdragen aan betere arbeidsomstandigheden. Kortom: ook als ze besluiten naar Ethiopië te gaan, moeten ze zich afvragen of ze onderdeel worden van het probleem, of van de oplossing.’
Hoe bepaalt ASN Bank welke beursgenoteerde kledingbedrijven in aanmerking komen voor haar beleggingsfondsen?
Arie: ‘We hanteren onze duurzaamheidscriteria en bepalen op die manier of we een bedrijf toelaten of uitsluiten. Minimaal elke vier jaar onderzoeken we een toegelaten bedrijf en bepalen we of we stoppen, doorgaan of gesprekken gaan voeren om het beleid te verbeteren, engagement noemen we dat. In de tussentijd monitoren we ook of een bedrijf betrokken is bij controversen. Het is een dun lijntje tussen een opgeheven vinger aan de ene kant en optimistisch met elkaar oplopen aan de andere kant.’
‘Het is een dun lijntje tussen een opgeheven vinger aan de ene kant en optimistisch met elkaar oplopen aan de andere kant’Arie Koornneef, directeur ASN Bank
Tot slot een dilemma: Je zoon of dochter komt thuis met een Primark-tas. De laatste aankoop wordt vol trots getoond. Wat zeg je op zo’n moment?
Alexander: ‘Mmmm. Moeilijk voor te stellen. Als hij er een T-shirt heeft gekocht hoop ik dat hij in iedere geval aan de verkoper heeft gevraagd waar en onder welke omstandigheden het T-shirt gemaakt is. Al vermoed ik dat hij geen antwoord krijgt op die vraag.’
Arie: ‘Ze moet daarin als jong-volwassene haar eigen keuzes maken. En je hoopt dat je ze hebt geleerd daarbij de juiste afweging te maken. Ik heb overigens drie dochters. Ze kijken allemaal op hun eigen manier naar kleding: de jongste volgt de mode en koopt bewust specifieke merkkleding, de middelste kijkt breder en koopt regelmatig duurzaam en de oudste neemt regelmatig kleding over van haar zussen.’
Meer info over Platform Living Wages Financials
In een jaar tijd is het Platform Living Wage Financials (PLWF) flink gegroeid: bij de 8 oorspronkelijke oprichters hebben zich inmiddels nog 4 partijen gevoegd waardoor het gezamenlijk beheerde vermogen ruim verdrievoudigd is tot 2,5 biljoen euro en het totaal aantal deelnemers 12.
Leefbaar loon is ons focuspunt voor het langetermijndoel mensenrechten
Lees hier meer over:
Leefbaar loon in de kledingindustrie
Lees ook het interview met onze mensenrechtendeskundige
Meer lezen over de partners van ASN Bank?
ASN Bank werkt samen met maatschappelijke organisaties om doelen in duurzaamheid te behalen. Wil je daar meer over weten? Lees hier de interviews met de directie van ASN Bank en haar partners:
Nationaal Fonds Kinderhulp: over armoede onder kinderen in Nederland
War Child: over psychosociale hulp aan kinderen in oorlogsgebieden