Ciruclaire economie
Naar een circulaire economie zonder afval
In de circulaire gemeente wordt afval behandeld als grondstof voor nieuwe producten en gebouwen. Bij circulair denken gaat het om gebruik in plaats van bezit. En om hergebruik in plaats van weggooien. Dit zorgt voor lagere CO2-uitstoot, minder plastic in de oceanen én het is gunstig voor de biodiversiteit.
Foto: Denis Guzzo
Dit speelt er bij de gemeente
De circulaire economie is een systeem waarin grondstoffen en producten worden hergebruikt en zo min mogelijk waarde verliezen. Dat is hard nodig, want in Nederland verbruiken we jaarlijks meer dan drie keer de hoeveelheid natuurlijke grondstoffen die de aarde in een heel jaar kan produceren. Dit laat goed zien dat ons huidige, lineaire economische systeem onhoudbaar is.
Werken aan de kringloop
Circulariteit vereist een andere manier van denken, organiseren en samenwerken. De hele keten van bedrijven gaat er anders uitzien, want dit moet een kringloop worden. Daardoor is een grondstofleverancier afhankelijk van de partij die van afval deze grondstof maakt. En is de consument niet meer de laatste schakel in de keten, maar degene die (gebruikt) materiaal levert voor de volgende kringloop. Voorbeelden van circulair denken zijn het vermijden van single-use plastic bekertjes, stimuleren van deelauto's en de levensloop van producten verlengen via reparatiecentra of de kringloopwinkel.
Helaas gebruiken we steeds meer nieuwe grondstoffen, en het kleine gedeelte dat we hergebruiken neemt zelfs af. In 2050 moet de Nederlandse economie circulair zijn, heeft het kabinet besloten. Doordat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de afvalverwerking spelen zij een grote rol bij het waarmaken de circulaire plannen.
Lees meer over circulariteit in het beleid van ASN Bank.
Foto: Martien van Gaalen / Shutterstock (Maatschappelijk experiment met plastic minituintjes van Oracs rond ondergrondse vuilcontainers om te voorkomen dat er afval naast de container wordt gezet.)
Urban mining
Ook bedrijven, en met name de bouw, kunnen een groot verschil maken om onze economie circulair te maken. Tijdens het slopen van gebouwen kan van alles – van trappen tot kozijnen – worden geoogst en worden hergebruikt in nieuwe gebouwen. Van oud beton kan nieuw beton gemaakt worden, zodat je niet opnieuw zand en grind uit de grond hoeft te halen. Geen wonder dus dat circulair slopen ook wel urban mining wordt genoemd.
Hier hebben gemeenten een grote voorbeeldfunctie. Zo zijn alle bouwprojecten in Amsterdam vanaf dit jaar gebaseerd op circulaire criteria. Binnen die gemeente moet 50% minder nieuwe grondstoffen worden gebruikt in 2030 ten opzichte van 2020.
Hoe scoort jouw gemeente op het gebied van circulariteit
Hier kun je op letten bij het bepalen van je stem
Gemeenteraadsleden en lokale partijen kunnen veel beleid doorvoeren om jouw leefomgeving meer circulair in te richten, zoals:
Afval gescheiden laten ophalen bij scholen, verenigingen, bedrijven en inwoners. Hoe meer verschillende soorten afval de gemeente gescheiden ophaalt, hoe meer kans dat inwoners hun afval thuis scheiden. Misschien vraag je je wel eens af of dit wel zin heeft. Jazeker, zegt deze expert.
Een netwerk opzetten van bedrijven die aan de slag willen met circulair ondernemen en met hen meedenken vanuit mogelijkheden en regelgeving.
Gezamenlijke afvalinzameling (Green collecting) en bijvoorbeeld een grondstoffenbank organiseren op bedrijventerreinen, met specifieke afvalstromen zoals IT-hardware dat vaak nog goed hergebruikt kan worden.
Grote impact maakt een gemeente door circulair en biobased bouwen te stimuleren, en dit bij de aanbesteding van gemeentelijke projecten als voorwaarde vast te leggen.
Het goede voorbeeld geven aan bedrijven en inwoners door circulair aan te besteden en de eigen inkoop circulair te doen. Zoals in gemeente Zaanstad waar vorig jaar besloten werd dat er alleen nog hergebruikte verkeersborden en verkeersborden gemaakt van biologische grondstoffen worden gebruikt.
Zogenoemde circulaire ambachtscentra opzetten met afvalsortering, reparatiewerkplaatsen en kringloopwinkels. De centra creëren ook werk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hoe dat moet, weten ze in de gemeente Almere, waar ze ook kinderen betrekken bij circulariteit.
Een circulair evenementenbeleid ontwikkelen. Denk aan herbruikbare bekers, duurzame energie en hergebruik van materialen.
Initiatieven voor hergebruik voor en door inwoners de ruimte geven. Denk aan vrijmarkten, repair cafés en afvalcoaches. Of zoals in Capelle aan de IJssel, waar inwoners een container kunnen adopteren. In Amsterdam hebben inwoners zelf het initiatief genomen om groente- en fruitafval in te zamelen en compost te maken voor een nieuwe oogst.
Het makkelijk maken om zwerfafval op te ruimen, bijvoorbeeld met dit grappige circulaire zwerfafvalkarretje ontwikkeld door gemeente Tilburg.
Gemeenteraadsleden en lokale partijen kunnen veel beleid doorvoeren om jouw leefomgeving meer circulair in te richten, zoals:
Afval gescheiden laten ophalen bij scholen, verenigingen, bedrijven en inwoners. Hoe meer verschillende soorten afval de gemeente gescheiden ophaalt, hoe meer kans dat inwoners hun afval thuis scheiden. Misschien vraag je je wel eens af of dit wel zin heeft. Jazeker, zegt deze expert.
Een netwerk opzetten van bedrijven die aan de slag willen met circulair ondernemen en met hen meedenken vanuit mogelijkheden en regelgeving.
Gezamenlijke afvalinzameling (Green collecting) en bijvoorbeeld een grondstoffenbank organiseren op bedrijventerreinen, met specifieke afvalstromen zoals IT-hardware dat vaak nog goed hergebruikt kan worden.
Grote impact maakt een gemeente door circulair en biobased bouwen te stimuleren, en dit bij de aanbesteding van gemeentelijke projecten als voorwaarde vast te leggen.
Het goede voorbeeld geven aan bedrijven en inwoners door circulair aan te besteden en de eigen inkoop circulair te doen. Zoals in gemeente Zaanstad waar vorig jaar besloten werd dat er alleen nog hergebruikte verkeersborden en verkeersborden gemaakt van biologische grondstoffen worden gebruikt.
Zogenoemde circulaire ambachtscentra opzetten met afvalsortering, reparatiewerkplaatsen en kringloopwinkels. De centra creëren ook werk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hoe dat moet, weten ze in de gemeente Almere, waar ze ook kinderen betrekken bij circulariteit.
Een circulair evenementenbeleid ontwikkelen. Denk aan herbruikbare bekers, duurzame energie en hergebruik van materialen.
Initiatieven voor hergebruik voor en door inwoners de ruimte geven. Denk aan vrijmarkten, repair cafés en afvalcoaches. Of zoals in Capelle aan de IJssel, waar inwoners een container kunnen adopteren. In Amsterdam hebben inwoners zelf het initiatief genomen om groente- en fruitafval in te zamelen en compost te maken voor een nieuwe oogst.
Het makkelijk maken om zwerfafval op te ruimen, bijvoorbeeld met dit grappige circulaire zwerfafvalkarretje ontwikkeld door gemeente Tilburg.