Het afgelopen jaar verschenen er regelmatig verontrustende berichten in de media over ernstige mensenrechtenschendingen in de Chinese regio Xinjiang. Er zijn zeer sterke aanwijzingen dat Oeigoeren onder dwang van de Chinese autoriteiten werken in fabrieken die zonnepanelen fabriceren. Eerder verschenen er vergelijkbare berichten over dwangarbeid in de kleding- en elektronica-industrie. Wij volgen deze berichtgeving op de voet: dwangarbeid is een van de meest grove schendingen van mensenrechten. Hieronder leggen wij uit hoe we met deze situatie omgaan.

Wat is er precies aan de hand?

In de Chinese provincie Xinjiang wordt polysilicium geproduceerd, een belangrijke grondstof voor onder meer computerchips en zonnecellen. Deze onderdelen worden gebruikt om bijvoorbeeld zonnepanelen en elektronica te maken. Er zijn aanwijzingen dat in dit productieproces sprake is van dwangarbeid, waarbij de Chinese autoriteiten minderheden zoals de Oeigoeren dwingen te werken. Rapporten van het Australian Strategic Policy Institute (maart 2021) en Sheffield Hallam University (mei 2021) bieden sterke aanwijzingen voor de schending van mensenrechten in Xinjiang. Ook bedrijven zijn betrokken bij deze controverse. Direct, via hun productieproces in Xinjiang, of indirect, door in die provincie grondstoffen in te kopen voor hun productie.

Wat doen ASN Bank en ASN Impact Investors met zonnepanelen?

ASN Bank en ASN Impact Investors financieren projecten en bedrijven op het gebied van duurzame energie, zoals wind- en zonneparken. Voordat we overgaan tot een belegging of financiering controleren we of de mogelijke investering of lening voldoet aan al onze duurzaamheidscriteria op het gebied van klimaat,  biodiversiteit en mensenrechten. Hierbij kijken we ook niet alleen naar het bedrijf of het project waar we in investeren maar naar de hele (toeleverings)keten. Ook onderzoeken we nieuwe beleggingen of projecten op eventuele betrokkenheid bij ernstige misstanden. Pas na dit onderzoek komen we tot een financiële beslissing.

Wat maakt dit een dilemma?

Vanzelfsprekend willen wij op alle manieren voorkomen dat er dwangarbeid wordt ingezet bij de productie van zonnepanelen (of andere producten en de daarvoor benodigde onderdelen en grondstoffen) die mede door ons gefinancierd worden. Tegelijkertijd zien we dat de zonnesector een belangrijke bijdrage levert aan de energietransitie en de afspraken die zijn gemaakt in het Parijs-akkoord. Helaas is de zonne-energiesector erg kwetsbaar voor dwangarbeid: ongeveer de helft van de wereldwijde productie van polysilicium vindt plaats in de regio Xinjiang. Bijna alle grote fabrikanten van zonnepanelen die hun producten ook in Nederland verkopen, werken samen met leveranciers uit die regio. Dat maakt dit tot een dilemma. Daarom hebben de onderzoekers van het Expertisecentrum Duurzaamheid van ASN Bank aanvullend onderzoek gedaan naar deze controverse. Allereerst hebben zij de rapporten doorgenomen van Sheffield University en het Australian Strategic Policy Insituteen online artikelen en publicaties (bijvoorbeeld van CNN en The Guardian). Vervolgens zijn zij gedoken in de beleidsdocumenten van de bedrijven en hebben zij e-mailcontact en gesprekken gevoerd met de betrokken bedrijven. Er is aan de bedrijven gevraagd naar hun beleid om dwangarbeid tegen te gaan, waar ze polysilicium inkopen en of ze productielocaties in Xinjiang hebben. We blijven dit dossier zeer actief volgen. We monitoren de voortgang van bedrijven op dit onderwerp en houden nieuwe rapporten bij.

Welke stappen zetten ASN Bank en ASN Impact Investors?

Vanuit onze rol als financier en belegger hebben we de volgende stappen gezet:

  • Beleggen: onze onderzoekers hebben onderzocht of de bedrijven waarin de ASN beleggingsfondsen beleggen betrokken zijn bij deze misstanden. De ASN beleggingsfondsen beleggen in drie bedrijven die zonnepanelen produceren. Bij geen van deze drie bedrijven hebben we aanwijzingen gevonden van directe betrokkenheid bij dwangarbeid door Oeigoeren. Eén van deze bedrijven gebruikt bijvoorbeeld geen polysilicon, de grondstof waarbij het risico op gedwongen arbeid hoog is.

  • Projectfinanciering: we hebben onderzocht of we via zonneparken die ASN Bank of het ASN Groenprojectenfonds financieren betrokken zijn bij deze misstanden. Bijvoorbeeld doordat de leverancier een productielocatie in Xinjiang heeft, grondstoffen uit Xinjiang inkoopt of samenwerkt met leveranciers die betrokken zijn bij de misstand. Bij enkele producenten zijn aanwijzingen gevonden dat ze betrokken zijn bij de controverse. Hoor- en wederhoor leverde niet genoeg op. Dit is beoordeeld als betrokkenheid bij een ernstige misstand. Daarom zijn enkele zonnepanelenproducenten afgekeurd voor projectfinanciering. Dit betekent dat ASN Bank en het ASN Groenprojectenfonds geen zonneparken meer financieren die met zonnepanelen geproduceerd door deze leveranciers werken. Daarnaast stimuleren we alle partijen die betrokken zijn bij de projecten om het gesprek aan te gaan met zonnepanelen-producenten over deze controverse. Door vanuit meerdere kanten vragen te stellen aan deze bedrijven, hopen we dat het onderwerp hoger op de agenda komt.

  • Woningverbeteraars: Woningverbeteraars is een initiatief van de Volksbank. Woningverbeteraars biedt informatie over het verbouwen, verbeteren of verduurzamen van je huis. De installatiepartners van Woningverbeteraars werken voor de aanvragen die via deze website verlopen uitsluitend met zonnepanelen en isolatie die op basis van het onderzoek van het Expertisecentrum Duurzaamheid zijn goedgekeurd.

  • Aanjagen: we lobbyen in samenwerking met andere partijen voor strengere Nederlandse én Europese wetgeving voor bedrijven, zodat zij verplicht worden om mensenrechten in hun productieketens te respecteren. Met de invoering van zogenaamde due diligence wetgeving worden bedrijven verplicht om te onderzoeken of er misstanden plaatsvinden in hun productieketen, hierover te rapporteren en eerlijker en duurzamer te handelen.

Heb je vragen?

Neem contact op met onze afdeling communicatie.