Als samenwonend stel ben je niet alleen partner in de liefde, de kans is groot dat je voor de Belastingdienst ook elkaars fiscale partner bent. We leggen uit wat een fiscaal partner is, wanneer dit voor je geldt en welke voor- en nadelen dit heeft.
Wat is een fiscaal partner?
Als fiscaal partners kun je samen de aangifte voor inkomstenbelasting doen. Dit kan gevolgen hebben voor hoeveel je moet betalen of terugkrijgt. Ook kan fiscaal partnerschap gevolgen hebben voor je heffingskortingen. Heffingskortingen zijn kortingen op je inkomstenbelasting.
Fiscaal partnerschap niet automatisch
Als je gaat samenwonen zonder notarieel samenlevingscontract, ben je in beginsel niet automatisch elkaars fiscale partner. Het kan in jullie voordeel zijn om samen een fiscaal partnerschap aan te gaan. Kijk dan eerst goed naar de voor- en nadelen.
Zijn jullie al fiscaal partner?
Of jullie al fiscaal partner zijn, hangt af van jullie situatie. Je bent normaal gesproken automatisch fiscaal partner als je samenwoont, meerderjarig bent en:
getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt
een notarieel samenlevingscontract hebt
samen een kind hebt
een van jullie een kind heeft en dat kind woont op hetzelfde adres of de ander heeft dit kind erkend
jullie je als pensioenpartners hebt aangemeld
jullie samen je woonhuis in eigendom hebben
jullie vorig jaar ook fiscaal partner waren.
Zijn jullie nog geen fiscaal partner en wil je dit wel? Met een notarieel samenlevingscontract zorg je ervoor dat jullie alsnog fiscaal partner worden.
De voordelen van fiscaal partnerschap
Fiscaal partnerschap is in veel gevallen voordelig. Deze voordelen hebben te maken met de aangifte van de inkomstenbelasting en schenk- en erfbelasting.
Inkomstenbelasting
Als fiscaal partners doe je samen belastingaangifte. Jullie mogen dan bijvoorbeeld spaargeld aan de een of de ander toerekenen en een aantal aftrekposten onderling verdelen. Dit laatste is vooral aantrekkelijk wanneer een van jullie meer verdient.
Als jullie een hypotheek hebben, dan mag degene met het hoogste inkomen de hypotheekrente helemaal aftrekken van dat inkomen voor de belasting. Zelfs wanneer degene met het hoogste inkomen niet de eigenaar van het huis is. Zo krijgen jullie zoveel mogelijk inkomstenbelasting terug.
Ook spaargeld mag je op de voordeligste manier voor jullie samen opvoeren en als fiscale partners is jullie heffingsvrije vermogen – het deel van je spaargeld waar je geen belasting over betaalt – twee keer zo hoog. Mooi, toch?
Voorbeeld:
Ben je vóór 1963 geboren, heb je een laag inkomen waarover je minder dan € 3.068 (2025) inkomstenbelasting hoeft te betalen en heeft je partner een hoger inkomen? Dan is het misschien mogelijk om jouw zogenoemde Algemene Heffingskorting (gedeeltelijk) uitbetaald te krijgen van de Belastingdienst. Of je hiervoor in aanmerking komt en voor welk bedrag, kun je vinden op de website van de Belastingdienst.
Schenk- en erfbelasting
Als je geld erft of geschonken krijgt, moet je erf- of schenkbelasting betalen. Je betaalt in beginsel minder belasting over een erfenis of schenking van je partner, als je fiscaal partner bent. Dat kan een aardig bedrag schelen.
De nadelen van fiscaal partnerschap
Er zitten ook nadelen aan een fiscaal partnerschap. Deze nadelen hebben betrekking op toeslagen, giften en het bezitten van 2 koophuizen.
Toeslagen
Of je recht op toeslagen hebt, hangt af van je inkomen. Als je een toeslagpartner hebt, kijkt de Belastingdienst naar jullie gezamenlijke inkomen en meestal ook naar jullie vermogen. Dit heeft invloed op de hoogte van de toeslagen en het kindgebonden budget. De Belastingdienst telt het inkomen van jou en je partner namelijk bij elkaar op tot een gezamenlijk inkomen. Hoe hoger jullie gezamenlijk inkomen, des te lager de toeslag die je ontvangt.
Wanneer ben je toeslagpartner?
Je bent een toeslagpartner als jullie:
elkaars fiscale partner zijn voor de inkomstenbelasting.
een samenlevingscontract hebben afgesloten.
samen een kind hebben.
het kind van de ander erkennen.
als pensioenpartner bij een pensioenfonds zijn aangemeld.
samen een koopwoning hebben.
een inwonend kind hebben dat jonger dan 18 jaar is en geen onderhuurder is.
Als je minimaal 1% van je drempelinkomen doneert aan een goed doel, mag je dit waarschijnlijk aftrekken van de belasting. Je drempelinkomen is het totaal van inkomsten en aftrekposten in box 1, 2 en 3.
Als fiscaal partner gaat het om 1% van het gezamenlijk inkomen. Je moet dan dus meer doneren om het van de belasting te mogen aftrekken.
2 koophuizen
Als jullie allebei een koophuis hebben en gaan samenwonen in een van beide huizen, dan hebben jullie als fiscaal partner in principe maar een keer recht op hypotheekrenteaftrek. Het recht op hypotheekrenteaftrek voor het 2e huis vervalt. Hiervoor gelden wel vaak tijdelijke overgangsregelingen.
Samenwonen zonder fiscaal partner te zijn?
Je kunt ook samenwonen zonder elkaars fiscaal partner te zijn. Je gaat dan bijvoorbeeld samenwonen zonder een samenlevingscontract. Dit geldt uiteraard alleen als jullie niet op grond van een van de andere voorwaarden automatisch als fiscaal partner worden aangemerkt. Ieder doet zijn eigen belastingaangifte en klaar is Kees. Het feit dat je wel samenwoont, maar geen fiscaal partners bent, kan wel gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de huurtoeslag. En je profiteert niet van andere voordelen van fiscaal partnerschap.
Goed om te weten: voor de Belastingdienst woon je samen als je met iemand anders op hetzelfde adres staat ingeschreven. Je woont bijvoorbeeld samen met je broer als hij op hetzelfde adres als jij staat ingeschreven.
Meer weten over samenwonen en belasting en toeslagen?
Heb je nog vragen over samenwonen en de belasting en toeslagen? Een adviseur helpt je graag.
