Zo verf je een paar tinten groener

Je slaapkamermuur, de voordeur of dat saaie Ikea-kastje heeft nu toch écht een likkie verf nodig. Liever vandaag dan morgen. En dus sta je op zaterdagochtend in een nét iets te drukke bouwmarkt, op zoek naar de juiste tint. Onderweg naar de kassa gris je nog een paar kwasten en verfbakken mee, want je weet maar nooit of je ze nodig gaat hebben.

Oké, die plastic bakken zijn dan niet echt milieuvriendelijk, maar wat is er eigenlijk mis met een blikje verf? Nou: bijna alle verven die je nu in de bouwmarkt kunt vinden bestaan voor een groot deel uit fossiele brandstoffen. Oftewel: grondstoffen die opraken en die ook nog eens met veel energie en chemische stofjes zijn bewerkt.

In een gemiddelde pot verf vind je 20 tot 60 schadelijke bindmiddelen, pigmenten, oplosmiddelen en hulpstoffen die niet goed zijn voor mens en milieu. Daarnaast bevat verf volop polymeren, oftewel microplastics. Volgens onderzoek door het RIVM is er nauwelijks iets bekend over het vrijkomen van die microplastics in het milieu door verf of schilderen. Niet gek als je daar wakker van ligt.

Maar wat dán te doen met je slaapkamermuur, voordeur en saaie kastje? Gelukkig kan verven ook een paar tintjes duurzamer.

Schilderen: het juiste voorwerk

Maak de ondergrond schoon en vetvrij met natuurazijn of een biologische reiniger. Repareer eventuele schade in je muur met deze poedervormige, gifvrije plamuur. Krassen in je houtwerk kun je verminderen met een walnoot. Ja, je leest het goed, een walnoot. Breek een paar walnoten in stukjes en wrijf ze stevig over de krassen, totdat deze volledig bedekt zijn met de olie uit de noten. Maak daarna met een doekje draaiende bewegingen over het hout. De olie trekt daardoor in de krassen, die vervolgens bijna niet meer te zien zijn!

Ga je hout schilderen, dan moet je de ondergrond vaak eerst schuren. Kies hierbij voor kwalitatief schuurpapier, zoals die van het Zwitserse merk Sia Abrasives. Dat gaat tot wel vijf keer langer mee dan goedkoop schuurpapier, wat het een stuk duurzamer maakt. Maak vervolgens de oppervlakte stofvrij en droog. Op die manier hecht de verf beter en slijt de laag minder hard, waardoor er minder microplastics vrijkomen. 

Duurzame verf

Waarom zou je eigenlijk kiezen voor duurzame verf? In reguliere verf zitten veel schadelijke stofjes. Vooral mensen met allergieën kunnen last krijgen van ruimtes geverfd met bijvoorbeeld acryllatex; eigenlijk gewoon een laagje plastic met pesticiden. Die stoffen zorgen voor de sterke verflucht en kunnen je huidirritaties of hoofdpijn bezorgen.

Gelukkig struikelen we inmiddels bijna over de duurzamere alternatieven, die deels of volledig zijn gemaakt uit plantaardig restafval of GFT-afval. Biobased verf, natuurverf, ecologische verf, ecoverf… Ook in ‘duurzaam verfland’ wordt nogal gestrooid met groene verftermen. Een échte duurzame verf wordt gemaakt van natuurlijke grondstoffen, is veel minder giftig dan reguliere verf en deels of volledig circulair. Het maakt binnenruimtes een stuk minder ongezond en het milieu een stuk blijer.

Een paar duurzame toppers:

• De plantaardige muurverven en lakken op waterbasis van Fairf. Deze worden in Nederland gemaakt, dus vaarwel onnodige transportuitstoot. Fairf gebruikt gerecycled sloophout als basisbinder, waardoor er geen sprake is van CO2-uitstoot. De 92 kleuren van Fairf bevatten geen meetbare concentraties oplosmiddel en zijn zó ‘veilig’ dat je zonder problemen aan de muur kunt likken – de verbaasde blik van je huisgenoten niet meegerekend. Bovendien zijn de Fairf-blikken 100 procent recyclebaar en worden ze beschermd met plastic zakjes gevuld met lucht. Dit ziet er misschien minder duurzaam uit, maar heeft een 9x zo lage impact als wanneer dit met papier gebeurt. Zoek je kleureninspiratie? Neem dan zeker een kijkje bij één van deze Fairfspots, waar je gelijk even kunt ruiken hoe geurloos de verf is. Voor 1 liter muurverf betaal je zo’n 30 euro.

• De minerale verfpoeders van RAW Paints. Hier voeg je zelf water aan toe op het moment dat je gaat schilderen. Dat bespaart een hoop CO2 tijdens de productie en het transport, aangezien een blik verf al snel uit 60 procent water bestaat. Doordat je poeder ontvangt in plaats van een vloeibare verf (die maak je zelf)  zijn er geen conserveringsmiddelen nodig én zit je achteraf niet met een schuur vol halfvolle verfblikken. De collectie bestaat uit een ruime selecte eigentijdse kleuren die allemaal vrij zijn van vluchtige organische stoffen en titanium dioxide. Voor 1 kilo verf betaal je tussen de 15 en 25 euro.

• Ben je op zoek naar beits? Dan is Stain Alive jouw nieuwe vriend: een natuurlijke beits op basis van ijzer-kalkslib, wat een bijproduct is van de zuivering van grondwater tot drinkwater. De natuurlijke beits helpt hout beschermen en geeft het een natuurlijke kleur. De uitvinders spelen met Stain Alive in op twee trends in de bouwwereld: tiny houses en houtbouw, waarmee de vraag naar beits alleen maar zal stijgen.
• “Leuke naam, he?”, zegt Lisa Jongejans trots over het product waarmee zij en haar collega’s de BlueCity Circulair Challenge wonnen. “Het is helaas nog niet te koop, want we zijn nog volop in ontwikkeling en zoeken naar samenwerkingen met duurzame bouwers en de tiny house community. Vanaf oktober zijn we te vinden in BlueCityLab, waar we verder gaan experimenteren met de ‘waste’ uit de waterfilterindustrie.” Via hun Instagrampagina blijf je op de hoogte.

• Een watergedragen verf voor buiten? Ja, dat kan! De verf van Moose Färg is mens-, dier- en milieuvriendelijk in grondstoffen, productie en gebruik. Niet alleen is de verf gebaseerd op natuurlijke grondstoffen, ook bladdert de verf nauwelijks waardoor er geen verfresten in het milieu terecht komen. Het recept is gebaseerd op de eeuwenoude Zweedse verftraditie. Men bouwt daar al generaties huizen van hout en zij weten als geen ander hoe duurzaam om te gaan met dit natuurlijke bouwmateriaal. De verf is dampdoorlatend en zorgt er zo voor dat het hout kan blijven ademen. Geef je tuinhuis, houten gevel, schutting of ander tuinhout een mooie, matte kleur terwijl het hout wordt beschermd. 

Zit jouw perfecte verf er toch niet tussen? Op www.greenpaints.nl vind je nog een heleboel natuurlijke en duurzame verven en hier vind je de belangrijkste verfkeurmerken. Duurzame verf met een goede kwaliteit en hoge dekkingsgraad lijkt misschien duurder, maar je hoeft minder lagen op te brengen waardoor je uiteindelijk veel minder verf nodig hebt.

Duurzame kwasten en verfrollers

Met alleen een kek kleurtje ben je er nog niet. Want wat gebruik je om je verf op je wand, kozijn of tafeltje te smeren? Grote kans dat je oude kwast inmiddels keihard en onbruikbaar is geworden. Beetje jammer, als je bedenkt dat veel kwasten zijn gemaakt van de haren van Chinese varkens, met veel dierenleed en stikstof als gevolg. Jaarlijks worden er miljoenen kwasten weggegooid die met een klein beetje liefde en zorg nog veel langer mee hadden gekund.

Gelukkig komen er steeds meer duurzame(re) alternatieven op de markt, zoals de kwasten van Eco Ezee, gemaakt van bamboe, gerecycled roestvrij staal en borstelharen van gerecycled synthetisch materiaal. Of pak de duurzame Ecobrush in de hand, gemaakt in Nederland door de enige Nederlandse kwastenfabriek Van Dam, met synthetische haren, ongelakte houten steel en recyclebare RVS-buis.

Verfkwasten goed bewaren

Ben je nog niet klaar met je schilderklus en wil je je verfroller of kwast kort bewaren? Spoel kwasten en verfrollers nooit uit onder de kraan, maar pak ze zo luchtdicht mogelijk in totdat je de volgende laag aanbrengt. Dat kan bijvoorbeeld met gerecycled aluminiumfolie of – iets duurder – een speciale bewaarkoker, waarin je rollers tot wel een maand goed blijven. Ben je klaar met je klus, dan kun je kwasten bewaren in een kwastinette gevuld met rauwe lijnolie. Je kunt een kwast of roller ook in een verfblik doen en samen met de verf bewaren.

Nog makkelijker: de hierboven genoemde Ecobrush komt met een BrushKeeper: een handige kwasthouder van recyclebaar PET, geschikt voor de korte én lange termijn opslag. Door de kwast met een draaiende beweging in de houder te draaien, wordt hij luchtdicht afgesloten en blijft hij tot wel vijf dagen soepel. Vul je de houder met water of terpentine – afhankelijk van je verf – dan is je kwast na een paar dagen weer schoon en kun je hem eindeloos bewaren. Dat bespaart een hoop wegwerpkwasten en folie. De houders zijn ook los te bestellen voor al je ronde, ovale, platte en vierkante kwasten en penselen.

Zo werkt de Brushkeeper

Verfrollers maak je schoon door eerst goed de verfresten eraf te schrapen, aan de rand van je verfblik of met een plamuurmes. Week de roller daarna een paar uur in een emmer met lauw water, waarna je de laatste resten met je handen verwijdert. Laat de roller goed drogen en bewaar ‘m op een droge plek. Het afvalwater laat je een paar dagen staan, zodat de verfresten naar de bodem van de emmer zinken. Het heldere water bovenin kun je door de gootsteen spoelen, waarbij je de verfresten bijvoorbeeld opvangt met een koffiefilter. Inleveren kan bij de milieustraat.

Plasticvrij verven

En dan al dat plastic geweld, om te voorkomen dat je verf op je vloer of raam druppelt. Verfbakken en verfemmertjes zijn er ook gewoon van karton. Die kan je gewoon hergebruiken zonder schoon te maken. Even laten uitdrogen is genoeg. Wil je toch een inlegbakje gebruiken? Neem er dan een van bioplastic. Deze exemplaren leg je als je klaar bent bij het restafval (en dus niet bij het plastic, want dat vermindert de kwaliteit van gerecycled plastic).

Ook met verfrollers kun je plastic zoveel mogelijk uit de weg gaan. Zo heb je rollers met bamboe handvat – ziet er ook nog eens fancy uit – en ijzeren steel van gerecycled staal met een zinklaagje erover. En ja, ook de rolbare delen kun je krijgen in gerecyclede materialen.

Zoek je duurzaam schilderstape? Ga dan voor een ecologische en bleekmiddelvrije variant. In plaats van afdekplastic doet dit afdekpapier ook z’n werk. Of kies voor dit gerecycled afdekvlies, gemaakt van oude kleding. Geen probleem als je af en toe een beetje morst.

In deze emmer, gemaakt van gerecycled materiaal, kun je verf verdunnen en goed bewaren. Je kunt hem hergebruiken zonder dat je een druppel water hoeft te gebruiken. Gewoon even laten uitdrogen. Voordat je nieuwe dingen aanschaft, kun je voor materialen natuurlijk ook eens rondvragen in je kennissenkring, zoeken op Markplaats of rondstruinen in je kringloop.

Tweedehands verf

Klaar met verven? Bewaar je overgebleven verf op een donkere, vorstvrije plek, zodat je later kleine beschadigingen kunt bijwerken. Gooi het in ieder geval nóóit bij het restafval en spoel het zeker niet door de gootsteen – ook wateroplosbare verf niet – maar lever het in bij de milieustraat. Geef je overgebleven potjes verf liever weg aan vrienden met een klushuis, zet het op Marktplaats, of doneer het aan ‘Geef verf een nieuw leven’.

Je kunt zelf natuurlijk ook kiezen voor tweedehands (eco-)verf. Kijk eens op Marktplaats of bijvoorbeeld bij Buurman, daar vind je ook veel restpartijen!

En mocht jij nou denken: Kan ik dit alles niet gewoon beter aan een expert overlaten? Dan zijn er altijd nog genoeg professionele schilders die er alles aan doen om jouw muren of kozijnen zo duurzaam mogelijk van een nieuw jasje te voorzien.

Heb jij nog meer duurzame verftips? Laat het ons even weten. Samen verven we de wereld een stukje groener.